(Nie)dzielące związki: Polki i Polacy o prawach par jednopłciowych

Obecnie trwają prace legislacyjne nad ustawą o związkach partnerskich, która niebawem ma trafić do konsultacji międzyresortowych, a następnie pod obrady Sejmu. Stąd postanowiliśmy sprawdzić, co o prawach par jednopłciowych sądzą Polki i Polacy i jakiego kompromisu oczekują. 

W naszym badaniu skupiliśmy się na dwóch aspektach – prawnego uregulowania relacji pomiędzy partnerami lub partnerkami oraz opieki par jednopłciowych nad dziećmi. W tej pierwszej kwestii Polki i Polacy mają jednoznaczne zdanie. 62% ankietowanych uważa, że osoby tej samej płci będące w stałym związku powinny mieć prawo do zawierania związków partnerskich. Przeciwnego zdanie jest jedna trzecia badanych. Choć największymi zwolennikami wprowadzenia związków partnerskich są osoby młode poniżej 30 roku życia, to rozwiązanie to cieszy się większościowym poparciem wśród wszystkich grup wiekowych. A w kohorcie osób między 18 a 24 rokiem życia jawią się one wręcz jako coś oczywistego: popiera je 84% osób w tym wieku.  

Wprowadzenie związków partnerskich popiera też większość wyborców czterech z pięciu największych sił w polskim parlamencie. Poza jednoznaczną akceptacją ze strony sympatyków partii obecnej koalicji rządzącej (Koalicji Obywatelskiej, Lewicy oraz Trzeciej Drogi), związki partnerskie par jednopłciowych popiera również większość wyborców Konfederacji. Jedynie elektorat Prawa i Sprawiedliwości w większości nie akceptuje związków partnerskich (63%).  

Przedmiotem politycznych sporów w ostatnich tygodniach było miejsce, w którym pary jednopłciowe mogłyby doprowadzić do sformalizowania swojego związku. Większość respondentów wskazuje, że powinien być nim urząd stanu cywilnego (52%). Uważa tak 78% wyborców Koalicji Obywatelskiej i Lewicy, a także 64% wyborców Trzeciej Drogi (w tym 65% wyborców Polski 2050 i 62% wyborców Polskiego Stronnictwa Ludowego). 28% Polek i Polaków uważa, że związki partnerskie powinny być zawierane u notariusza, a aż co piąty badany nie ma w tej sprawie wyrobionego zdania.  

Warto zwrócić uwagę, że nie tylko wprowadzenie związków partnerskich cieszy się poparciem większości polskiego społeczeństwa. 51% badanych jest bowiem zdania, że pary jednopłciowe powinny mieć również prawo do zawierania małżeństw. Podobnie jak w przypadku związków partnerskich rozwiązanie to chętniej popierają kobiety (55%) niż mężczyźni (48%). 

Jedynym przebadanym przez nas rozwiązaniem prawnym, które nie uzyskało poparcia większości społeczeństwa, jest kwestia adopcji dzieci przez pary jednopłciowe. Sprzeciwia się mu 58% badanych. W większości popierają je tylko najmłodsi Polacy poniżej 30 roku życia oraz wyborcy Lewicy oraz Koalicji Obywatelskiej.  

Akceptacja wobec opieki nad dzieckiem w parach jednopłciowych jest zdecydowanie wyższa w odniesieniu do opieki nad dzieckiem partnera/partnerki: w tym przypadku prawo do opieki na równi z biologicznym rodzicem przyznaje 50% badanych, a aż 65% jest gotowych uznać prawo partnera do opieki na dzieckiem w przypadku śmierci rodzica pozostającego w stałym związku jednopłciowym. Jedynie 17% badanych jest zdecydowanymi przeciwnikami takiego rozwiązania.  

Szczególnie w tym ostatnim przypadku zauważalna jest empatyczna postawa wobec dziecka i postawienie troski nad dzieckiem ponad własnymi przekonaniami dotyczącymi praw par jednopłciowych. Wyraża się ona niemal w dwukrotnie wyższym poziomie akceptacji społecznej dla przejęcia opieki nad biologicznym dzieckiem partnera po jego lub jej śmierci niż dla adopcji dzieci przez pary jednopłciowe. Innymi słowy, niemal połowa osób, która sprzeciwia się adopcji, zgadza się na przejęcie opieki nad dzieckiem przez partnera po śmieci biologicznego rodzica. 

Nota metodologiczna 

Badanie zostało przeprowadzone przez pracownię IPSOS na zlecenie More in Common Polska na reprezentatywnej grupie 1504 Polek i Polaków metodą CATI/CAWI w dniach 10-20 września.  

W części wykresów z powodu zaokrąglenia wyników procenty mogą nie sumować się do 100. 

Zdjęcie: Zdjęcie: Photo by Stanley Dai on Unsplash.